Camera's bedreigen leven Volkert van der G
Van een onzer verslaggevers
Volkert van der G. wil geen infuusvoeding krijgen als hij door zijn hongerstaking in coma raakt.Wat gebeurt er als het cameratoezicht, dat juist was ingesteld om zelfmoord te voorkomen, zijn dood dreigt te worden?
Amsterdam - Volkert van der G. maakt het naar omstandigheden
redelijk, zeggen zijn advocaten. Die omstandigheden leveren echter een
merkwaardige situatie op; de camera die justitie in zijn cel heeft opgehangen om
zelfmoord te voorkomen, dreigt een gevaar voor zijn gezondheid te worden. Zelfs
zozeer dat de verdachte van de moord op Pim Fortuyn zich met zijn wilsverklaring
wil voorbereiden op het ergste: uitputting, coma en zelfs de dood.
Vandaag is dag 24 van zijn hongerstaking. Hij drinkt alleen vruchtensappen,
koffie en thee met suiker. Dit uit protest tegen de infraroodcamera in zijn cel
die 24 uur draait, ook als hij naar de wc gaat. Een schending van zijn privacy,
volgens Van der G.
Minister Donner (Justitie) zal het niet op het ergste willen laten aankomen. Er
moet hoe dan ook een eerlijk proces komen en dus zal de minister een hongerdood
willen voorkomen. Natuurlijk is het mogelijk dat, als puntje bij paaltje komt,
de wilsverklaring van Van der G. wordt genegeerd en dat hem kunstmatig voeding
wordt toegediend. Maar dan is in feite al een onwenselijke situatie ontstaan;
iedereen wil dat er op de dag van het proces een gezonde, 33-jarige man voor
rechter F. Bauduin verschijnt.
Ruim drie weken leeft hij nu zonder eten. Er zijn gevallen bekend van mannen die
een soortgelijke hongerstaking - waarbij wel vruchtensappen, thee en koffie
worden gebruikt - zo'n 75 dagen volhielden zonder in levensgevaar te geraken.
Het oordeel daarover is aan de gevangenisarts die Van der G. nauwlettend in de
gaten zal houden.
Volkert van der G. heeft laten weten dat het hem menens is: volgens zijn
advocaten zal hij te allen tijde dwangvoeding weigeren. Voor de ondertekening
van de wilsverklaring zal een psychiater moeten vaststellen dat Van der G.
wilsbekwaam is.
Eén ding heeft Van der G. inmiddels bereikt: Donner zal langzamerhand
behoorlijk in zijn maag zitten met het cameratoezicht. De Raad voor de
Strafrechttoepassing, die er onder meer op toeziet dat maatregelen in
gevangenissen in overeenstemming zijn met de wet, heeft gisteren bepaald dat het
cameratoezicht in de eerste twee maanden van het verblijf van Van der G. in een
Amsterdamse cel onrechtmatig was. Voor de raad was onvoldoende aangetoond dat er
risico bestond op zelfmoord door Van der G.
Donner had nu, zonder gezichtsverlies, de camera's kunnen weghalen als zijn
voorganger Korthals op 5 juli niet opeens met een regeling was gekomen die
cameratoezicht in feite in alle situaties toestaat. Voor Van der G. was die
regeling de aanleiding om in hongerstaking te gaan.
Op basis van deze nieuwe regelgeving heeft de directeur van het Amsterdamse huis
van bewaring Demersluis, ofwel de Bijlmerbajes, waar Van der G. verblijft, het
cameratoezicht weer verlengd. De beklagcommissie van de gevangenis heeft de
klacht van Van der G. hiertegen inmiddels afgewezen. Tegen deze beslissing loopt
nu weer een beroep van de advocaten bij de Raad voor de Strafrechttoepassing,
dat naar verwachting eind augustus wordt behandeld.
Het zou Donner waarschijnlijk inmiddels heel wat waard zijn als de Raad besluit
dat het cameratoezicht ook onder de nieuwe regeling onrechtmatig is. Dan kunnen
die camera's zonder al te veel gezichtsverlies voor justitie weg en is de
hongerstaking, hopelijk, voorbij. Mocht Van der G. die dan toch doorzetten, dan
zullen de camera's snel terug zijn. ,,Dat is het paradoxale van de situatie'',
zegt A. van Bommel van de Raad voor de Strafrechttoepassing, ,,het is heel goed
voorstelbaar dat de hongerstaking juist weer een reden is voor de gevangenis om
camera's in de cel te willen.''